Bi van çar malkên helbestvana taserî Anna Axmatova (1889 – 1966) rojhilatnas I. M. Stêlbîn-Kamênskî lêgerîna «3. Zeretûştra» diêpîgramîne di berhema xwe yî nayab de «Гаты Заратуштры» (Gathayên Zerdoşt).
Min bi xwe nikanî ez xwandina berhema lijor binavkirî berdewambikim, ku van malkan wernegerînim kurdî û rêzdar Stêlbîn-Kamênskî ev malkên resen di helbestvaniyê de daniye ciyekî seza.
Dr. Beşar Mostefa pirkesên kurd şadike û ez jî yek ji wan im. Çar çapaniyên nû gihîştên destên min. Nivîsevanên van karan xwediyên ezmûnên taybetî ne, her yekî ji van behredaran rêyeke xwe ye xweser di çanda kurdî de vekiriye. Ez ji dil pîrozbahiyê li dostên giranbiha dikim û hêviya serketinên mezintir ji wa re di geşkirin û berzkirina lîtêretûr û çanda kurdî de dixwazim. Têm rûyên we hemiyan.
Ev nivîsevanên qedirbilind ev in: Kekê Eskerê Boyîk vê carê bi sernavê „Mirovê bê derd, Çîrokên gelêrî“ ji nav çehvkeniya folklora kurdî ji me xwandevan û pisporan re berhemina pêşkeşdike. Birê Merwan Berekat bervê xwe berv pirsa „Jiyana zimên, Hin mijar – rêziman“ kiriye û di mercine efrînî xwînayî de me bi mijara xwe ve dibeste.
Mixabin ku ji zû de Beşarek derneketibû û xwedî li qelem hilgirtiyên me bikira, karên wan belavbikira û me ewna hunermend, fîlosof û helbestvan hindanekiribana, weha jî navnîşana kurteroman „Çavrêya Rûpak“ a kekê CanKurd bi bergekî qeşeng xwe di nav ramannivîsa hevdem de vedine. Birê helbestvan Tengezar Marînî ji salan ve di nav helbestvaniya kurdî de ye, li wê xwedî derektî û wek gelek hevpîşeyên din êşa xwesotînê di ber peyva kurdî de gotirdike û berevoka „Parçeyek ji helbesteke bi dawî nehatî“ dike diyariya sala 2021.
Bila hevpîşe li min bibûrin, ku ez niha nikanim karên wan bixwînim, jiberku min sozdayî ta wergera Gathayan ji zimanê Avesta ya peyambirê peyambiran, fîlosof û helbestvanê helbestvanan Zerdoşt temam nekim, ti karekî din nakim. Ez kanim vê mijedeyê jî bi we dim, ku Yasna 28 bi 33 malakan bû heyîna me ya kurdî.
Lîyah Dîbo keçeke dusalî û dumehkî ye, dayîka wê weha nivisiye: „Lîyah êvarkî tim dixwaze ji vê pirtûkê (Efrîn û canberê bi mirov hatîye navandin) jê re bê xwandin!
Liah Diebo (2 Jahre und 2 Monate alt)
Meine kleinste Leserin
Die Mutter schreibt: „Liah möchte abends immer dieses Buch (Afrin und das Lebewesen, das Mensch genannt wurde) vorgelesen bekommen!“
This certificate is awarded with the CCC medal to Hussein Habasch for a significant contribution to the publications of the CCC and the virtual participation of Umberto in the Fine Italian Restaurant of the CCC
Dieses Zertifikat wird mit der CCC-Medaille an Hussein Habasch für einen bedeutenden Beitrag zu den Veröffentlichungen des CCC und die virtuelle Teilnahme von Umberto am Fine Italian Resaurant des CCC verliehen.
Helbestvanê rûsî navdar Vîaçêslav Kûpriyanov, ev berhema li gel sisêyên din, bi rûsî û bi wergera elmanî ji min re şandin. Dema min ew xwand, min bi xwe nikanî, hema di ber xwandinê re dest bi wergerê kir. Ez xwe gunehkar dibînim, eger helbesteke serketî bixwînim û wernegerînim kurdî, eger xwediyê wê mafê wergerê bi min de. Hema ji me herduyan re bûye adet em berhemên hev werdigerînin zimanên dayîkê.
Bonn, 26.11.2020
HH
Sfêr heye li nebîniyê, weha dixwuye li dera firîna ramanê,
(li wan çemên rastî har,
li vir hizra axaftinî vedirese!)
li vir rewana sivik me li ser
baskên leylanî radike,
li ser baskên, ku her perek dilerize,
vediheje û rêya xwe ya paşewranî dinivîse,
di ser çiyayên bi berfa senskirîtî nixaftî re,
di ser zeryaya taserî û elfabêyên jibîrçûyî re,
li dera çemê Hêraklît nikane agirê Hêraklît vemirîne,
li dera Sokratês û Platon guhdariya bavên kenîstan dikin,
li dera Stagîrît careke din Aquinerê dixwîne,
li dera helbestvanên kevn halbestvanên pêşerojê dixwînin û wê bixwînin,
(di temmijê de peristgehên kêşên helbestvaniyê derdikevin!)
li dera rastiya tehl rastiya vepenî dinazîne
li dera peyvên peyambirên diwarojê dikin
devên paqije şîrmijên nûbûyî
û em di firîna hizrên xwe de,
ji cana ramana dine nihêniyê digirin,
ev berxwedana bayê hênik e,
bayê serbestiyê bi bagerên xwe yî tirsnak re,
(bagera mafkirina rindiyê û bêhêvî bi rindiyê),
bi bagera ji rê derdixe û vegeriyên
me bi komikan derdikin û bi qelfan temamdikin,
li dera alîgirên dijbê
weha jî pêdivî ye ji hevbîran re,
V. Kûpriyanov, Foto Hussein Habasch
(ji wan birûskên nehandî paqijkirî re,
li vir, li ewrên reş yên hestên me yî
hindabûyî diçurisînin!)
çi demê be ew nebîniya
wê ji bona ew canberên li derfeta nêzîk
li bin bayê stêreyî bibe bayevan
û wê raberî me bike, “geşta me kuda diçe”?
Husên Hebeş ji rûsî wergerand
Noosfêr: (peyveke yonanî ye, nous bi wateya aqil, û sphaira, bi wateya derfet, mecal, ango derfeta (mecala) aqil û rewana mirov. vedirese: ava çêm dikeve zeryayê, vediheje: libadibe, Stagîrît (Stagirit): bernavê Arisoteles e, cihnavê ew lê hatiye dinyayê, nehandin: texmînkirin.
Ноосфера
Есть сфера незримого, где очевиден взлёт мысли,
(В какие правдивые бурные реки
Здесь впадает мысль изрёченная!)
Здесь нас возносит наш невесомый дух
На ёмких крыльях воображения,
На крыльях, где каждое трепетное перо –
Парит и описывает свой заоблачный путь,
Над горами, покрытыми снегом санскрита,
Над морем вечных и зыбких азбук,
Где река Гераклита не гасит огонь Гераклита,
Где Сократ и Платон Отцам церкви внимают,
Стагирит перечитывает Аквината,
Где поэты прошлого читают и чтут поэтов грядущего,
(В небо уходят храмы стихотворных размеров!)
Где горькая правда лелеет сокровенную истину
Где слова пророков грядущего
На чистых устах новорожденных младенцев,
И мы в полёте собственной мысли,
Ловим дух другой сокровенной думы,
Это – как сопротивление свежего воздуха,
Воздуха свободы с его грозными вихрями,
(Вихри оправдания добра и разочарования в добре)
Вихри, сбивающие с пути и возвращающие,
Сбивающие нас в стаи, Где сторонники противного ветра
Mezintirîn serketina kurdan di destpêka sedsaliya 21ê de
Çi bergirî, çi serketin! Kesên kurdan dinasin, rind zanin, ku ew di cengan de ne revok in, qehreman in, têkoşer in, sîmbol in ji mirovatiya hevdem re.
Çiqas peyv jar dibin li pêş qehremantiya me kurdan!
Çiqas ew fedok dibin li pêş pêşmerge û cengvanên me!
Çiqas ew li ber siya lehengiya dayîk û xwîşkên me biçûk dibin, gava ew dilîlînin, tiliyên xwe datînin ser pelepîtkeyan û bi vîna kurdanî guleyan di tenên hovên sedsala 21ê diçînin.
Kobanî!
Berî serketinê peyvên min her rondikên êşan bûn, niha jî rondikên şahiyê ne!
Pîroz be serketina te ya efsaneyî!
Pîroz be danîna yekemîn hîma yeketiya me ya dîrokî!
Bi hêviya timmayîn û berferehkirina yekîtiya me; ew e pîroziya pîroztiyê.
Bonn, 29.01.2015
Husên Hebeş
Di van rojan de, ku heyameke pir nebaş li meydana heyîna me kurdan zîldide, dijmin dixwazin şabibin bi hevkuştina me. Belvkirina van rêzên pûblîsîstî li jor ez bi pêdivî dibînim û pir awatexwazim, ku em kurd ne bi çekan silavan bi hev din, lê bi evîna kurdîtiyê bi hev re bipeyivin û bixebitin.
Gava ez hîn li dibistana navînî bûm, min ji xwe dipirsî, çima ev helbestvanên ez dixwînim wek ez dixwazim, nanivîsin. Lema jî min hewilda û didim bersiva vê pirsyarê bidim.
Helbestvanî serbestiya mine rewanî, ciwanî û fîlosofî ye di ravekirina maka canberê bi mirov hatiye navanidin di vê cîhana dîtî û nedîtî de.
Helbestivanî rastiya rastiyê ye, eger mera wê bi dilsoziyeke hestanî û kûraniyeke fîlosofî nimaneke û wek helbestvan bi xwe re ne rastbêj be, mera wê pûçdike.
Lê gava „mirovên“ hawîdor bi te re bi çekan dipeyivin û te dikin nav ûskê û dibêjin ev welatûskaniya te ye, eger tu bihlebestînî, emê deriyê ûskê li ser te bigirin, wê heyamê helbestvanî ji min re dibe welat.
Weha, Helbestvanî welatê min e, li vir ne sînor, zîndan, kuştin û mehfkitina mirov tune ne. Ew welatê ciwanî, bextewarî evînê ye. Li wir erd û esman bi hev re dipeyivin û bi hev re li şahiyên hevwelatiyan hildiperin.
Als ich noch zur Schule ging, fragte ich mich, warum jene Dichter, die ich damals las, nicht schrieben, wie es mir gefiel, aus diesem Grunde versuchte und versuche ich, mir diese Frage zu beantworten.
Die Poesie ist meine geistige, ästhetische und philosophische Freiheit, um in den sichtbaren und unsichtbaren Welten das Wesen des Lebewesens zu erklären „…das der Mensch genannt wurde“.
Poesie ist die Wahrheit der Wahrheit. Wenn man sie nicht mit ehrlichen Gefühlen und philosophischer Tiefe bewältigen kann, dann verfälscht man sie.
Wenn die „Leute“ in deiner Umgebung mit Waffen zu dir sprechen und dich in einen Fingerhut stecken, wenn du dichtest für deine nationale Freiheit, dann bedrohen sie dich damit, den Fingerhut zu schließen, Poesie ist für mich somit, was ich als meine Heimat erkenne.
Indem die Poesie meine Heimat ist, gibt es in ihr weder Grenzen, Gefängnisse, noch Tot und Völkermord. Es ist die Heimat von Schönheit, Glück und Liebe. Dort sprechen Erde und Himmel miteinander und gemeinsam feiern sie die Freude ihrer Bewohner.
08.05.2020
Hussein Habasch
Lektoriert von Rainer Maria Gassen
Poetry
When I went to school, I wondered why those poets I read at that time didn’t write in ways that I wanted them to, so I tried and keep trying to find answers to this question.
Within both the visible and invisible worlds Poetry is my spiritual, aesthetic and philosophical freedom to explain the essence of “the creature that used to be called Human Being“.
Poetry is the truth of the truth, if you cannot achieve it with honest feelings and philosophical depth, then you fake it.
If the „people“ in your area speak to you with guns and put you into a thimble if you write poetry for the freedom of your nation, then they threaten to close the thimble, therefor poetry is what I recognize as my homeland.
As poetry is my homeland, there are neither borders, prisons, nor killing and genocide. It is homeland to beauty, happiness and love. There, earth and sky talk to each other and together they celebrate the joy of their inhabitants.
Husên Hebeş Gotarekê bi elmanî li ser rojhilatnasê Elaman Martîn Hartmann bi sernivîsa „Martîn Hartmann û çanda kurdî“ pêşkeş dike.
Eine Veranstaltung im Rahmen der „1001 Takt zwischen Bonn und Babylon“ Deutsch-Kurdischer Kulturaustausch –
Der deutsche Orientalist Martin Hartmann und die Kurdische Kultur
Die Kurden sind vielen ausländischen Erforschern und Orientalisten dankbar, da sie mit ihren Beiträgen und Erforschungen das nationale kulturelle Dasein der Kurden bereichert haben.
Der deutsche Orientalist Martin Hartmann (1851 – 1918) ist ein von jenen, die eine wichtige Rolle auf diesem Gebiet gespielt haben.
Es wird im Vortrag über seine Werke „Martin Hartmann, Der kurdische Divan des Sheich Ahmed von Geziert Ibin Omar, genannt Mala-i Giziri, Berlin 1904 und das Buch „Bothan 1,2 Berlin 1896 – 1897 gesprochen.
Refernt: Dr. Hussein habasch
Datum: Mittwoch, 21.10.2020, 19:00 – 22:00 Uhr
Im MIGRApolis – Haus der Vielfalt, Brüdergasse 16 -18, 53111 Bonn
Helbestvan Husên Hebeş bi Online pişkdarî di Festivala helbestvaniyê li Îtaliya di 9-11 cotmehê (oktober) 2020 bi helbesta Efrîn 2 û bi nivîsekê liser maka Helbestvaniyê dike.
Der Dichter Hussein Habasch wird vom 9. bis 11. Oktober 2020 online am italienischen Poesiefestival mit dem Gedicht Afrin 2 und einem Text zum Thema Poesie teilnehmen.
The poet Hussein Habasch will take part in the Italian poetry festival online from October 9th to 11th, 2020 with the poem Afrin 2 and a text about poetry.
2020 EDITIONPOETRY AND FREEDOMFRIDAY 9th, SATURDAY 10th AND SUNDAY 11thOCTOBER 2020On line on the website europainversi.orgFacebook page Europa in VersiApre in una nuova finestraYoutube Channel La casa della poesia di ComoApre in una nuova finestraThe theme this year will be „Poetry and Freedom“, in all its multifaceted features , from the freedom to express in poetry feelings, emotions, ideas that belong to all men, without distinctions of culture, religion, and gender, to the freedom to travel in a world without barriers and borders, in mutual respect for each other’s cultural identity. This is now felt to be a crucial issue, considering that people have felt the discomfort of living with severe restrictions on personal freedom due to the COVID-19 Pandemic.
