Wergera Gathaya 33 temam bû

Gatha 33

Mijda derewtiyê di vê Gathayê de jî berdewam dibe, li ser peyrewên wê û ji çend aliyan ve têlênihirîn, di rewşa niha de û kirên wan di dema borî de û sizakirin an xilatkirina wan di dema pêşda.

Di vê yasnayê de dirûza Zerdoşt sozdayînek e bona rêgirtinê li pêş hêzên şerxwaz, ewên ziyanê digîhnin merî, sewalan û parastina kelîja Rastiyê.

Bona berpakirina wan daxwazana ew bervê xwe dide Ehûra Mezda û lava jê dike ku yarmetîder be.

Şeş malkên wê yên paşiyê pêşkeşî we dikim:

33.14

Weha Zerdoşt dabîna qurbana

xweyîtiya jîna tenê xwe dike

Wî pêşkeşî Mezda dike

û hîn bi serda nayabiya Bîra Rind

Û kirdara Rastiyê li gel gotinên

xwedêtiyê bi guhlênan û kelîjê.

Weger ji zimanê Avesta ye û havilwergirtin ji 8 wergera ye, ew bi zimanên elmanî 3, îngilîzî 2, rûsî 1, farsî 1 û erebî 1.

Bonn, 15.08.2022

Husên Hebeş

Me kulîk li ser gora kekê Şiyar çandin.

Kurdisches Wort Cem (Jikuhatina peyva Cem)

Zu ausgewählten kurdischen Etymologien

Hussein Habasch Sebastian Heine

cem 1 neben jmd./etw., ew li cem darê rawestya ye „er stand neben dem Baum“ 2. jem, cemê xwarinê „Essenszeit“ FTS, 3 zwei kleine Taschen, die man sich über die Schulter wirft, das zum Transportieren von Nahrung, Tee etc. dient. têr, têreke biçûk ji her alîkî de tişt tê de, mirov davêje ser milên (piyên) xwe û diçe, yan jî cemê tijî dexil û tiştên mayîn dikin û li dêwêr sîwardikin, seva ceme genim, yan ceh me istoyê xwe ber xelqê xwardikir. „Eine Tasche Weizen, bzw. sich vor den anderen Menschen erniedrigen“ ŞEB 10, 4 Zweiseitige Tasche, FK, FHB Memê dest kir cemê xurcê. „Mem nahm die beiden Taschen“ F, 270, cemek ji têrê ard e û cemê din jî mewîj in. „In einer Tasche ist Mehl, in einem anderen Obst“ Azadî (Zeitung), 1-7 August 1993., 5 Gebetshaus der Aleviten, Heqekan bzw. Ehlî Heq und Kakai, cemîş be şuênêk ellên ke Heqekan lew şuêneda bo bedîhênanî rê û rewştî taybetî ayînî ko ebnewe. „Cem nennt man einen Platz, den die Ahl-i Haq für ihre religiösen Rituale benutzen“ BSMWK1, 53 Babe Lorey Lorstanî (Lebte im 8Jh. Und starb zu be4ginn des 9. Jhs.) sagte auf Goranî: We heftînewe, we heftînewe / cemêman nîyan we heftîne Şikarêm awerd ne kemînewe / Behlûl gewrema we emînewe. BSMWK1, 53., 6 Treffpunkt der Aleviten, 7 cem, Kleiner Hügel, Erhebung, Berg. WHK. 329, im FM wird auch eine Bedeutung „schwer“ wiedergegeben. „8 sercem, besteht aus ser und cem in der Bedeutung alles, insgesamt, FHB, 436, alles, insgesamt, gros, alles zusammen, FTS, 247, Summe, alles, insgesamt, FKB, 564, 9 serecem in der Bedeutung Inhalt in der Zeitschrift Hêvî, No. 1. September 1983, Institute Kurde de Paris“, in den kurdisch sprachigen Medien, besonders im Sorani, wird sercem in der Bedeutung „gesamt, insgesamt, in der Gesamtheit“ gebraucht.

Etymologie

Im Mitteliranischen findet sich bei Boy1. 102, pa. ymg, ymg2 „Heiliger Tag der Manichäer“ . Daneben auch pa- ymg „die himmlischen Zwillinge“ DMD 374. Es kann sich bei kurd. cem nicht allein um ein arab. Lehnwort handeln, wie von Tsabolov vermutet (Tsv.1, 486). Vielmehr liegt hier ein Fortsetzer von air. * yama- „Zwilling“ vor. Ein direkter Fortsetzer ist kurd. cêwî „Zwilling“ (Tsv1. 496). Die Form kurd. cem hat vermutlich durch Einfluss benachbarter Sprachen u.a,. baxt. cemû –m- bewahrt. In Tsav.1. 102 wird kurd. 1 ǰam als Präpostion und , 2 ǰam mit russisch “сумма”; bzw. “сложение” d.h. als „Summe“ übersetzt und mit arab. جمع etymologisch verknüpft. Tsabolov hat diese Überlegung auf der Grundlage von den Angaben Kurdoevs FK 486 übernommen. Während jedoch aus sprachgeschichtlichen Gründen eine Verknüpfung mit dem Arabischen nicht überzeugend ist, hat Tsabolov die wichtigste Information von Kurdoev nicht angeführt, nämlich eine Bedeutung „Tasche, Beutel“ für kurd. cem. Kurd. cem als „Doppelbeutel“ bestätigt unsere Vermutung, dass es sich bei kurd. cem um ein iran. Lexem handeln muss, dass wir mit air. * yama- „Zwilling“ in Verbindung setzen können.

Unsere Meinung könnte auch kurd. Cema, cemahî „Bezeichnung für ein einwöchiges Fest der Yeziden“ hierhergestellt werden. zwischen dem 24-30 September versammeln sich die Anhänger der yezidischen Gemeinschaft im Laliş. Êz.13 û Êz2. 16 û FC1, Cigierxwîn zitiert aus dem Werke „Mem û Zîn“ Ehmedê Xanîs : Dê herdu li erdekê cemabin, „Werden beide in einem Boden vereint sein“ 305. Weitere Beispiele für kurd. cem/cema in der klass. Literatur sind u.a. folgende:

Melayê Cizîrî

Badexuran noşî noş li dorê cema. „Die Weintrinker versammelten sich in der Runde, Prost“, Prost MC1, 21, Der große Melayê Cizîrî-Kommentator Ehmed Zivinkî erklärt cem/ cema als echt kurdische Wörter, Bûn cema bûn kom „Sie waren versammelt, vereint“ MC1, 21

Lê ew dema zulf bûn cema hatin semayê yek neseq. Aber jenen Moment, als die Locken sich sammelten, wars als ob sie in einer Reieh zum Tanz gekommen waren“ MC1, 361

Cembûn kombûn

ḥor û wildan û peṟî cumle cemabin îro. „Heute kamen zusammen Paradiesjungfrauen, Jünglinge und Feen“ MC1, 414

Cemagirtin in der Bedeutung “sich versammeln”

Peyweste du fêrs ji me re daberzîn dil /Zulfan bi çep û rast li ew γîlme cemagirt. . die beiden Augen, die Reitern gleich, das Herz angreifen und sie unterstützend die Locken sammelten sich links und rechts in den Schlachtreihen“ MC1, 122,

Cem als Abkürzung für den EN Cemşîd findet sich auch bei Cizîrî, so Zivinki, siehe MC1, 173

Bibliographie

FTS Ferhengî Tahêr Sadq, Ferhengî hawwatekanî kurdî, Silêmanî –Kurdistan, 1998

ŞEB Şemo, Ereb, Berbang, (3 Roman) Neşreta Hayistan, Erevan 1969

FK Ferhega Kurdî – Rûssî, Kurdo, Qanat, Kurdsko – Russkî slovar, Kurdoev, K. K. Moskova, 1960.

FHB Hejar, Henbane-Borîne, Ferhengî Kurdî-Farsî, çapî duwem, sirûş, Tehran, 1376

F Folklora Kurmanca, berevkirin û hazirkirin H. Cindî û E. Evdal, neşra hûkûmata Ermenistana Şêwrê, Jerevan 1936

Azadî (Zeitung), 1-7 August 1993

BSMWK1 Borkey, Sidîq, Mêjûy wêjeyî kurdî 1, întîşarat Nacî, Bane, Kurdistan, 1375

WHG Wişename, horamî-kurdîyî mawerast, daner Cemal Hebîbul Allah (Bêdar), Hewlêr, 2010

FC1, FC2 Cigerxwîn, Ferhenga kurdî 1, 2, Bexda1962

KCKL., kilamêd cimaeta kurdaye lîrîkîye, bernivîsar, pêşnivîsar û nivîsarnasî, Hecîyê Cindî Erevan, 1972.

FX3 Xal Muhemed, Ferhengî Xal, cizmî sêhem, Silêmanî, 1976.

FM Ferhengî Mehabad, Gîyo Mûkrîyanî, Hewlêr, (2573 kurdischer Kalender), 1957

FKN Ferhenga kurdî nûjen, Alî Seydo Doranî, kurdî erebî, Amman, Alurdun, 1985

Hêvî (kovar) 1. September 1983, Institute Kurde de Paris

Boy1. Boyce, A. World-List of Manichaen Middle Persian an Parthian, with a reverse index by R. Zwanziger, Leiden, Bibliotheque Pahlavi, Teheran-Liege, 1977

DDM Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian, Durkin-Meisterernst, Desmond Brepols, Publisher, Turnhout, Belgium, 2004

Tsv1 Этимологический словарь курдского языка, Цаболов, Руслан Лазаревич, Mоскова, t. 1, 2001, t. 2, 2010

Êz.13 û Êz2. 16

FC1, FC2 Cigerxwîn, Ferhenga kurdî 1, 2, Bexda1962

MC1. العقد الجوهری فی شرح دیوان الشیخ الجزری، صاحب الشرح أحمـــد الزفنکی 1987

Zu ausgewählten kurdischen Etymologien

Hussein Habasch Sebastian Heine

baxo

baγ, bax, baxo Gott, Herr, Freund, es handelt sich um ein parthisches Lexem bg /baγ/ 1 god, 2 part, peh safe, secure, bg`nyg /baγānīg part godlike, divine. Boy1, 27

Das Gedicht „Ey av û av” (Oh Wasser und Wasser) gewidmet dem Flusse Tigris, des Dichters Feqîyê Teyran (1549-1631) stellt eine wichtige Quelle für das nähere Verständnis der Etymologie von kurd. baxo dar. Es muss angemerkt werden, dass das Poem in verschiedenen Anthologien und Zeitschriften veröffentlicht wurde und daher die Orthographie des zu untersuchenden Begriffs vor allem in arabischer Schreibweise variiert. Stellvertretend sei hier die betreffende Stelle aus der Anthologie Dîwana Cami` DC baγ, باغ zitiert: ey av û av ey av û av / ma tu bi `şq û muḥbetê / mewc û pêlan davê belav / bê sekne û bê raḥetî/ bê sekne û bê raḥetî / yan `şiqê baγê xweyî.( Oh Wasser und Wasser, oh Wasser und Wasser/ bist du denn nicht voll der Liebe und Zuneigung/ Welle um Welle verspritzt du/ ohne Rast und Ruh/ ohne Ruh und Rast/ oder bist du der Geliebte deines eigenen Gottes) DC, 447

Das Lexem baxo findet sich hauptsächlich in der klassischen kurdischen Literatur wieder: M. Cizîrî führt es insgesamt viermal in seinem Diwan an: Ku tûlê astanê dûr nekî îdî ji dergahê / ji baxoy vê recû nakîn di babê luṯf û reḥmêda. (Dass du den Welpen an der Türschwelle von der Pforte nicht entfernst/ dies erwarten wir nicht von Gott am Einlass des Heils und der Gnade) MC1, 53: Bendeyê baxoy bivêt dê meylê sîm û zêr nekit / da `ṯaya padşahan bê ḥed û îjmarê bit. (Es geziemt dem Diener Gottes nicht nach Gold und Silber zu verlangen/ bis dass die Gaben der Könige ohne Grenze und Zahl seien) MC1, 110. Baxo bedeutet bei M. Cizîrî sowie es der Kommentator seines Divans, Zivingî, ausgedrückt hat (Gott und Herr), siehe MC1, 53, 110

Im Divan Feqîyê Teyrans DFT heißt es weiter: bê rahet û bê sekneyî / yan aşiqê baxoê xweyî.( ohne Ruh und Rast/ oder bist du der Geliebte deines eigenen Gottes), einige Verse zuvor heißt es weiter: ji kê re dikî koh û pest / baxoy negot gavek vewest. remz û siran vêkra dikî / hemyan v bahora dikî. Baxoê ji eşqa ademê. (Wem erschaffst du Höhen und Tiefen/ Gott sprach nicht: bleibe stehen. Zeichen und Geheimnisse fügst du zusammen/ alles schaffst du um Gottes willen/ Gott aus der Liebe des Menschen) DFT. 63, 65, 67, 75.So wie es scheint kommt die Form baγ allein in einer Fußnote zu DFT vor (S. 65). S.B. Amêdî gibt in seiner Anthologie das Lexem als kurd. Baxo wieder. HKA, 212

Der Dichter Wida`î (1806- ?) schreibt in seinem Diavn folgendes: Dilo mizgîn min îro / ku xwundkarên me dê bêtin / seba îro xeber anî / we mizgînî ji baxoêda. DWD, 26. (Oh Herz eine frohe Botschaft mag dich heute erreichen/ dass unsere Leser heute kommen/ für diesen Tag kam die Nachricht/dass diese frohe Botschaft von Gott ist) Ebenso hat Şêx Ebdul Rehmanê Axtepî Baxo angeführt: Ketim deryayê nîranê / Şukir dîsa ji baxoe ra. (Ich stürzte ins Flammenmeer/ wiederum sei Dank dem Herrn). DC, 17

Etymologie

Im Wörterbuch FHB, 39 wird das Lexem als baxoê wiedergegeben, in der Bedeutung Gott und Freund. Aber der Autor konnte das Lexem in seiner Bildung nicht richtig bestimmen, es muss sich hierbei um baxo handeln. (30.1.2-16). Im Kurdischen wie in vielen andern Sprachen auch, wurde dem Wort ein Gleitvokal –y- hinzugefügt umso die Aussprache zu erleichtern.

Baxim: mein Gott, mein Herr: “ Hey baxim baxim baxim – gerdê solê debaxim / rojê sêca netbînim – ne mirdîme, ney saxim. O, mein Gott, mein Gott, mein Gott/ ich opfere mich deinen Sohlen / wenn ich dich Dreimal täglich nicht sehe – nicht bin ich gestorben, nicht gesund bin ich. “Taha Mifir” FMJ, 42

Mit Blick auf die synchrone Grammatik des Kurdischen muß –o in baxo als Nominalsuffix einer älteren variante kurd. bax interpretiert werden. Hiebrei kann es sich formal entweder um das maskulineVokativsuffix –o handeln, z.B. in kurd. kuro were! kurino werin! (komm Junge/kommt Jungen!) oder um das Suffix –o, dass zur Bildung von maskulinen Substantiven und PN benutzt wird, z.B. sêv → Sêvo, tem → Temo, ker → kero, lik → Liko, ling → Lingo.

Etymologisch möchten wir kurd. bax in Verbindung zu ap. baga-, mp. bg/by und parth. bγ „Gott“setzen. Der Langvokalismus in der kurdischen Form bāγ (bax) lässt an das Nominalderivativum av. bāga- „Teil Portion“ erinnern, kann aber mit Blick auf den kurdischen Vokalismus als eine sek. Längung interpretiert werden vgl. kurd. dūv „Schwanz“ < air. *duma- [1].

Kurd. bāγ setzt mit /γ/ den Lautbestand der parthischen Form bγ fort. Es muss sich daher beim Kurdischen um einen direkten Fortsetzer des Parthischen handeln, da Mittelpersisch bay bzw. bag vorliegen.

Eine uns im Neupersischen vorliegende Bildung np. baγ, das sowohl als Vorderglied in der Namensgebung (u.a. Bagdad) als auch als Synonym für Xudā „Gott“ gebraucht wird, muss zusammen mit kurd. bax auf eine parthische Vorstufe zurückgeleitet werden.

Somit könnte in kurd. bax ein bislang unbekannter Fortsetzer von air.*baga-“Gott“ vorliegen, der die speziell iranische Semantik „Gott, Herr“ bewahrt hat.

Unter den neuiranischen Sprachen stünde dann das Kurdische mit der Bewahrung von air. *baga- alleine da.

[1]Alternativ könnte die Vokallängung in kurd. bax durch eine Vermischung mit arab. bāqi erklärt werden, dies ist aber eher unsicher.

husseinhabasch@gmx.de

Jikutatina (etymologiya) bêjeya dan, dandin, dayîn

Ev nivîsa pêşkeşî neviyê min Lêvîn e, yê di 25.4.2022 hatiye vê dunyayê.

dan 1 rdn d, dayîn, dandina tiştekî bona kesekî, Heval gokê dide Soro, bav peran dide kurê xwe, 2 db da, te pirtûk da wî şagirtî? 3 nê birek ji dema rojê, ~ê sibê, ~ê êvarê, xebata Zînê danê sibê ye, 4 dexil û dan, genim, ceh, 5 mê hatina pêz dorbera nîvro bona dotin û avdanê, di ~ê nîvro de pez hat danê, 6 nê cûre xwerineke kurdî ye, ji savarê hwîr (simît), pîvaz, zeyt, bwîbera ye, 7 didan, ~nên wê hîn ê şîrî ne, ewê paşê bikevin, 8 xwe ~ pêşiya kesekî, tiştek îd bergirî lêkirin û parastin,9 daner 1ê dide, xwedê mala ~an ava û xweş bike, 2 ê tiştekî durustdiek û diafirîne, ~ê şanoyê hat, 10 wek pa û pêş dikeve dawî û pêşiya navdêran û bêjeyên nû pê çêdibin, badan,berdan, berhevdan,çaydan, danalî, danserhev, navdan, serdan, şekirdan, xwîdan, 10 wek pc û ciyokî jî tê, dexl û dan, 11 çawa dbj bikar tê keç dan mêr keç zewicandin, Çîno û Zelo keça xwe dan mêr, peṟe pê dan pêşdabirin. FH Destnivîs. (1 FHd)

dan di piraniya zaravên dine kurdî de heye, K. Eyûbî û Î. Smîrnova birek ji dan anîne çawa paşgira cih û cihtijîkirina tiştekî, rejîdanciyê rejiyê (komirê) lêdatînin, r.31, rondan qetremîzê ron, dardanciyê êzingan, bn (2 E.S. KDM) di lêgerîna Î. Tsû XK (3 Î.Tsû XK) de dan di lêgerîna Kurdên Xorasanê de raber kiriye, ez qîzê xwe pê demê, r.132 li vir rdn niha de ye çawa D.N. Mackenzie daniye. bn Î.Tsk. r.130. – di vê hevokê de rdn ye, bona bêtir zanînê bn. (4 M.v1), dan4 bi so. give (5 W.E. KED, r.32-33),dan4 bi za. dayiş e (6 FZK, r.638)

dan di îndiya kevin de (îk ) dàh, dàti, dātā, weha ye AiW, r.722 (7 AiW) di Avesta de 1dā- wek lêker bi wateya geben, 1 dan, dayîn û setzen 2 rûniştandin, 1 danîn, 2 çandin, 2dā– rengdêr, gebend, schenkend, setzend, schaffend. Tiştê balkêş li vir 2dā navdêra wê mê ye Gabe her bi kurdî jî weha ye, dayîn mê ye, AiW, r.727, formine wê ye din jî di Avesta de hene, mîna dāt geben, ALF, r.302 (8 ALF) û dātar der, die gibt, schenkt daner, dadā- dāvōi-, AiW, r.737. Ez kanim li vir jî vê rayê biçespînim ku paşgira -ar bilêvkirina kurdî -er her ji Avêsta hatiye, û di kurdî de heye, mîna nivîser, daner, bêjer û yên din…

Di farsiya kevn de jî 1dā- bi wateya dan tê, herweha bi ved. jî we ye. R.Tsabolov jî dan rast ravekiriye û êtymologiya wê nivisiye, bn, Tsbl 1, 295-296. (9 Tsb1), hebûna dan di ziman û zaravên dine îranî de nivisîne, min nexwast li vir wana dubarebikm.

3.5.2022

Husên Hebeş

Jêder

1 FHd Hebeş, Husên Ferhenga Hogir, Kurdî – Kurdî, (destnivîs)

2 E.S. KDM (Eyûbî K.R, Smîrnova Î.A.) Эйюби К.Р., Смирнова И.А. Курдский диалект мукри, изд. Наук, Ленингад, 1968

3 Î.Tsû XK (Î.Î. Tsû) Цукерман И. И., Хорасанский курматджи, исследование и тексты, изд. Наука, Москва 1986

4 MV1 MPD Makenzie D.N. Iranica Diversa Edited by Carlo G. and Lidwig Paul, Volume 1, Roma, Instituto Îtalniano per L’Africa e L’Orieinte, 1999

5 W.E. KED. Wahby T. and Edmonds C.J. A Kurdish – English Dictionary, Oxford at the Clarendon Press, 1971

6 FZK Kocadag, Çeko Ferheng Kirmanckî (zazakî) – Kurmancî, Kurmancî – Kirmanckî (zazakî), weşanên Komkar, Berlin, 2010

7 AiW Altiranisches Wörterbuch, zusammen mit den Nacharbeiten und Vorarbeiten, von Christian Bartholimae, Walter de Gruyter, Strassburg, 1904 (rep. Berlin. New York, 1979

8 ALF Avestische Laut- und Flexionslehre, Karl Hoffmann, Bernhard Forssman, Innsbruck 1996

9 ЦЭСКЯ Этимологический словарь курдского языка, Цаболов, Руслан Лазаревич, Mоскова, t. 1, 2001, t. 2, 2010

husseinhasch@gmx.de

Raperîna çanda kurdî di kovara Hawarê de

Dr. Husên Hebeş

Çapa intermrtê april 2022

ha_2019 Herunterladen

Konyonktîv di zimanê kurdî de

Dr. Hussein Habasch, E-Mail:husseinhabasch@gmx.de,

http://www.drhabasch.wordpress.com

Ev nivîsara pêkêşî prînsêsan Viyan û Bêrîvanê ye.

Konjonktîv peyveke latînî ye „Coniuctivus“. Bi elmanî „Konjunktiv“, îngilîzî û firansiziya wê „subjunktive“, „subjonctif“ (1. Wiktionary, das freie Wörterbuch – Das Wikiwörterbuch. 2. Wikipedia. Internet) û bi rûsî weha tê navandin “soslagatelnoê naklonenîê“.

Di sê jêderên kurdînivîs de weha dabaşa wateya konyonktîvê hatiye: Qanatê Kurdo hemî formên wê bi „Wextên şertî“ nasandine (5. 199, 201 – 207). Kamêran Bedirxan navê „Raweya bilanî“ (Mode subjonctif) lêkiriye û weha wê dinasîne: Gava kirina ko lêker pêş me dike bi daxwazek an gumanek girêdayî ye, wek: Hey ko ez herim Wanê. Min dixwest ez bêm bat e. Min divê îşev ez herim Sîrtê. (3. 32). Peyva bilanî ji „bila“ hatiye, ji bilî „bila“ bêjeyên din jî hene, dinbine egera peydabûna konyonktîvê. Sadiq Behadîn Amêdî jî du wuşeyên erebî „sîxa înşayî“ di berhema xwe de raberkirî (7. 340, 339, 313 û di gelek rûpelên din de).

Bi kurdî min têrmîna (muteleh) latînî wergirt û li gor bilêvkirina kurdî „konyonktîv“ nivisî. Di jêderên kurdî de, yên bawer pêkirî, çawa xuyadibe, ta niha navekî standard jê re ne hatiye danan. Ev têrmîna „konyonktîv“ wek ez dibînîm, hemî formên kesandina lêkeran di demên konyonktîvî de digire; û ji aliyê din de jî cihdera wê ya latînî ji zimanê me re ne biyanî ye.

Di encama lêgerînê de li ser vê mijadê, ez gihîştim vê pênasînê: Konyonktîv raweya kesandina lêkeran e di morfologiyê de; bi saya wê hevok û demine nû di zimên de peydadibin.

Konyonktîv ji bona nîşandana daxwaz, mebest, merc (şert), vîn (divê), texmîn, tirs û dudilyê di kurdî de tê bikaranîn (2.197). Armanca her formeke konyonktîvê bi hûrî di jêderên zimanzanên mezin de hatiye numakirin (2.3.4.7).

Li gor heft jêderên serekîn – ji bilî yên min bi nav ne kirine -yên min di vê bendê de bikaranîne; ev demên konyonktîv di wan de hatine belavkirin: Q. Kurdo heft deman raberdike:

Wextê berê şertî:

– forma yekê: Ez biketama (5. 199)

– forma dudiyê: Ezê biketama (5. 200)

Wextê wê bê şertî:

– forma yekê: Ez bikevim (5. 202 – 203)

Wextê berê şert bargiran:

– forma yekê : Ez ketibûma (5. 205)

– forma dudiyê: Ezê ketibûma (5.06)

Wextê wê bê şertî bargiran :

– forma yekê: Ez ketibim (5. 206)

– forma dudiyê: Ezê ketibim (5. 207)

Di rûpela 203an de „Wextê wê şertî dudu di kurmancîda“ çawa formeke konyonktîvî hatiye nivisn, lê ez bawerdikim, ku ew çewtiyeke çapanî ye, çinkê ew di rûpela 202-an de wek dema tê hatiye jimartin (5. 202-203). Di jêdera rûsî de jî ew wek forma dema tê tê. (4. 171). Forma dudiyê: Ezê ketibim, li ba C. Bedirxan dibe: Dema tê ya dudiyê (1. 137) û di jêderên din de ew ne hatiye. Divê li vê formê bê lêgerandin.

Çerkezê Beko wan li ser pênc deman parvedike:

Dema niha-tê: Ez bikevim (2.197 – 200)

Dema borî-niha: Ez ketibim (2. 200 – 202)

Dema borî-tê: Ez biketama (2. 202- 204)

Dema borî: Ez ketibûyama yan ketibûma (2. 204 – 206)

Dema bor-tê ya şert: Ezê biketama (2. 206 – 208)

Di wergera elman de ya pirtûka Celadet Bedirxan û Roger Lescot bi awayê jêrîn konyonktîv hatiye nandan:

Konjunktiv Imperfekt: (bila) ez biketama (1. 122, 1. 124)

Konditional 1 : Ezê (ez dê) biketama (1. 122, 1. 125)

Konjunktiv Perfekt: (bila) ez ketibim (1. 138)

Konjunktiv Plusquamperfekt: (bila) ez ketibiwama (1. 138)

Konditional 2 : Ezê (ez dê) ketibiwama (1. 138 – 139)

Konjunktiv Präsens: (bila) ez bikevim (1. 143)

Di vir de herdu formên „Konditional“ wek demine xweser hatine, ew ne ketine nav klasifikesiya konyonktîvê.

Kamêran Bedirxan karê min asankiriye bi nivisna xweye kurdye bedew û bi dîtina têrmînan; wî jî weha ew di berhema xwe «Rêzana zmanê kurdî» de rêzkiriye:

Raweya hekînî, dema boîr:

– forma 1: Ez biketama (3. 42)

– forma 2: Ez dê biketama (3. 42)

Raweya bilanî (subjonctif)

– boriya berdest: Ez ketibiwam (3. 46)

Dema niha û paş:

– forma 1: Ez bikevim (3- 46)

– forma 2: Ko ez ketibim (3. 46)

Tsûkêrman jî di monografiya xweye taybet de, ya li ser lêkerên kurdî: “Oçêkî kurdskoy grammatîkî” bi vî rengî konyonkîvê di dawiya berhemê de dibelgehne:

Konjunktiv 1: Ez bikevim

Dema tê ya 2 (borîya şert) (bûdûşyê 2, proşêdş obûslovlênoê): Ezê biketama

Konjunktiv 2 (konyonktîva dema borî, proşêdşî konyunktiv): Ez biketama

Perfektni konjunktiv 1: Ez ketibim

Perfektini konjunktiv 2: Ez ketibûma (7. 235)

Sadiq Behadn Amd ji li şûna têrmîna konyonktîv „demê borî înşayî“ daniye (6. 336 …). Lêgervan konyonktîv li gel hem cûreyên lîkeran numakiriye.

Di wan jêderên li jor binavkirî de, ji bilî berhema S.B. Amêdî di hemiyan de peyva „ketin“ di demên konyonktîvê de bikaranne, lewma jî karê min hinekê asantir dibe, ku ez zimanê rûsî, elmanî û kurdî bi berhevdim û hewilbidim formeke kurdî yekbûyî ji wan derxim; ew bi xwe jî armanca vê nivîsarê ye.

Peyva « ketin » lêkereke nederbaz e, yekemn car E.B. Soan di pirtûka xwe de „Kurdish Grammar (Grammar of the Kurmanji of Kurdish Language, London 1913) bo herdu zaravên kurmancî; bakurî û başûrî bikaraniye, Weha Q. Kurdo dinivse (4. 193-194), paşê wê cihê xwe di konyonktîvê de girt û kî hat, ew wek mîna bikaranî.

Di cuda demên konyonktîv de ev bjeyina «Bila; mila, xwezil, xwesk, kêşka, eger, ger, heger, wekî, ku, gerek, lê … » berî kirdar cihn xwe di hevokên konyonktîvî de digirin.

Dema niha-tê (2. 197-200)

Konjunktiv Präsens (1. 143)

Dema niho û paşê, forma 1-ê (3. 46)

Dema niha-tê, forma sade (4. 195)

Wextê wê bê şertî (5. 202 – 203)

Konjunktiv 1 (7. 129, 235)

Ketin reha dem niha kev (jivirûhada rdn), reha dema borî (rdb) ket raweya fermanî (rf) bikeve

Ev forma bi raweya fermanî „bikeve + dawîneya cînavên kesanî peyda dibe, yan jî bi saya berlêkera bi + rdn kev + dawîneya cînavên kesan).

(bila, eger, l …) ez bikevim (bila, eger) tu bikevî (bila, eger) ew bikeve

(bila, eger) em, hûn, ew bikevin.

Forma neyînî,

ez nekevim tu nekevî ew nekeve

em, hûn, ew nekevin

Dema borî-niha (2. 200-202)

Konjunktiv Perfekt (1. 139)

Dema niha û paşê forma 2-yê (3. 46)

Wext wê bê şertî bargiranî (5. 206)

Forma dijwar a konyonktîvê di dema niha de (slojneya forma bûdûşêvo vremeni soslogatelnovo naklonenia) (4. 198-199)

Perfektini konjunktiv 1 (7. 235)

Ew ji parenga (Partizip) keti û rdn ya lêkera bûn + dawneyn cînavên kesanî peyda dibe (keti + b + im, … û htd…)

(ketin + bûn)

ez ketibim tu ketibî ew ketibe

em, hûn, ew ketibin.

Forma neyînî,

ez ne ketibim tu ne ketibî ew ne ketibe

em, hûn, ew ne ketibin

Dema borî-tê (2. 202-204)

Raweya hekînî, dema borî forma 1-ê (3.46) (konditional)

Konjunktiv Imperfekt (1. 124)

Wextê berê şertî, forma 1-ê (5. 199)

Konjunktiv 2 (7. 129-130, 235)

Peydabûna vê formê bi berlkera bi + rdb + pêşgira taybet bo dema-borî-tê, -a- + forma taybetî ya cînavên kesanî: (eger ez bi + ket + a + ma). „Navgira“ (min ev têrmîna dana; çinkê -a- di vir de ne pêşgir û ne jî paşgir e) -a- dikeve paş rehên lêkerên bi dengdaran temam dibin: bi + ket-a. Ew rehên bi dengdêran dawî tên, tîpa -y- tê berî paşgira -a-: bi + nivsî + ya. Tîpa -ya- kare bê asîmîlekirin bi dawîneya -î-: binivîsya (7. 129-130).

(bila) ez biketama, (bila) tu biketayî (bila) ew biketa

(bila) em, hûn, ew biketana

Forma neyînî, -ne- dikeve şûna -bi- ez neketama û htd…

Dema borî-tê eger (şertî) (2. 206-208)

Raweya hekinî, dema borî, forma 2-ê (3. 46)

Konditional 1. (1.125-126)

Wextê berê ertî, forma 2- (5. 200)

Dema t 2. (boriya egerî. 7. 235)

Di vê formê de tenê -ê- (nîşana dema tê) dikeve dawiya kirdar (Subjekt), yan jî -dê- wekî din, peydabûna wê wek ya „dema borî-tê ye“

ezê (ez dê) biketama tuyê (tu dê) biketayî ewê (ew dê) biketa

emê, hûnê, ewê (dê) biketana

Forma neyînî, -ne- dikeve şûna -bi- ezê neketama û htd…

„Dema borî

Konjunktiv Plusquamperfekt (1.138)

Dema borî (2. 204-206)

Raweya hekînî, dema borî, forma 1-ê (3. 42)

Wext berê şertî bargiranî (4. 205)

Perfektni Konjunktiv 2 (7. 235)

Ev forma weha peydadibe: Parenga keti + rdb bû + cînavê kasanî + paşgira taybetî -a-

(bila) ez ketibiwama, tu ketibiwayî, ew ketibiwa, em, hûn, ew ketibiwana (1. 138)

(bila) ez ketibûyama, yan jî ketibûma û htd… (2. 205)

(bila) ez ketibûma, (3. 42)

(bila) ez ketibûma, tu ketibûyayî, ew ketibûya, em.. . ketibûna (4. 205)

(bila) ez ketibûma

Forma neyînî, ne ketibûma

Ji vê formê re çawa pêşniyaz asantir e mera „ketibûma“ bikarbîne, ji ber ku ziman çiqas pêşva diçin, ewqas bilêvkirina peyvan asantir dibin; pir bêjeyên dijwar cihên xwe nagirin, ew hindadibin.

„Dema borî egeîr, forma 1-ê

Konditional 2 (1. 138-139)

Ev forma di jdera 2- de tune ye

Raweya hekînî, dema borî, forma 2-ê (3. 42)

Wextê berê şertî bargiranî (4. 205-206)

Di jêdera 7-an de jî ev forma tune ye.

Di vê formê de tenê -ê- dikeve dawiya kirdar: Ezê, yan jî ez dê

ezê ketibûma ezê dê ketibûma.

Ji wan demên li jor xuyakirî numadibe, ku ev formên konyonktîvî cihên xwe di zimanê kurdî (kurmanciya bakurî) de digirin:

Formên konyonktivî

1. Dema niha-tê (Konjunktiv Präsens, bi elmanî) (ez bikevim)

2. Dema borî-tê (Konjunktiv Imperfekt) (ez biketama)

3. Dema borî-tê egerî (Konditional 1) (ezê biketama)

4. Dema borî-niha (Konjunktiv Perfekt) (ez ketibim)

5. Dema borî (Konjunktiv Plusquamperfekt) (ez ketibûma)

6. Dema borî egerî (Konditional 2) (ezê ketibûma).

Lêkera sade kirin ya derbas di demên konyonktivî de:

Dema niha-tê

(eger) ez bikim (eger) tu bikî (eger) ew bike

(eger) em, hûn, ew bikin

Raweya neyînî, nedikeve şûna bi, dibe ez nekevim, tu nekevî û htd…

Dema borî-tê

min bikira te bikira wî/wê bikira

me, we, wan bikira

Dema borî-tê egerî

minê (dê) bikira teyê (dê) bikira wî/wê (dê) bikira

meyê, weyê, wanê (dê) bikira

Dema borî-niha

min kiribe te kiribe wî/wê kiribe

me, we, wan kiribe

Raweya neyînî, min ne kiribe û htd…

Dema borî

min kiribûya te kiribûya wî/wê kiribûya

me, we, wan kiribûya

Raweya neyînî, min ne kiribûya û htd…

Dema borî egerî

minê kiribûya teyê kiribûya wî/wê yê kiribûya

meyê, weyê, wanê kiribûya

Raweya neyînî, minê ne kiribûya û htd…

Di lêkerên hevedudanî de yên bi saya pêşgiran peydadibin, ew bê berlêkera bi– durust bibin, wek mîna em lêkera rakirin (derbas) vebjêrin:

Dema niha-tê

ez rakim tu rakî ew rake

em, hûn, ew rakin

Raweya nayînî, ez ranekim û htd…

Demên mayîn jî her li gor qeyda jor hatiye, dibin.

Lêkerên hevedudanî yên bi saya navdêr, rengdêr, çêdibin, yên mîna: Hindakirin, navdêra hinda wek xwe dimîne, tenê kirin tê guhartin, çawa li jor hatibû:

Dema niha- tê

Ez hindabikim û htd…

Eger xwendevanan bêtir zanîn li ser lêkerên din xwestin, ew dikarin wan di jêderên navkirî de bibînin. Konyonktîvkirina hemî lêkerên kurmanciya bakurî ne armanca vê nivîsarê bû. Min xwest ez sxêmakê ji jêderên zimanzanên me yên qedirbilind peydabikim; têrmînên rêzimanî kurdî û yên zimanên din bidim berhev û ji wan têrmînine standard vebjêrim, daku rê asanbibe bo lêgervan, mamosteyên zimên, xwendekar û şagirtan. Eger rajayeke weha bi min hatibe kirin, ezê xwe bextewar bizanim.

Bonn, destpêka şibata 2006-an temam bû.

Jêder :

Çerkes Xûdoyêvîç Bakayêv, Yêzîk kûrdov SSSR, Îsda. Naûka, Moskva, 1973.
Emir Djeladet Bedir Khan und Roger Lescot, Kurdische Grammatik, Bonn 1986.
Kamran Bedir – Xan, Rêzana zimanê kurdî, Parîs 1971.
K. K. Kûrdoyêv, Grammatika kûrdskovo Yêzîka na matêryalê diyalêktov kurmancî û soaranî, Îsda. Naûka, Moskva, 1978.
Qanatê Kurdo, Gramera zmanê kurdî, kurmancî-soranî, Weşanên Roja Nû, 1990.
Sadiq Behadîn Amêdî, Rêzmana kurdî, kurmanciya jorî û jêriya hevberkirî, Bexda 1987.
Î.Î. Tsûkêrman, oçêrkî kûrdskoy gramatîkî, Moskva, 1962.

Bêguman jêderên min bo vê nivîsarê bikaranîne ne hevên li jor tenê ne. Hemî berhemên zimanzanên dine kurd û kurdologên din min temaşe kirin, lê min ne xwest vî karî bi nivisîna wan girantir bikim.

Têbînî : Birek ji vê bendê di roja 24.4.2004-an de bo mamosteyên zimanê kurdî li bajarê Gelsenkirchenê /Elmaniya/ hat xwandin.

Formên konyonktivî

1. Dema niha-tê (Konjunktiv Präsens, bi elmanî) (ez bikevim)

2. Dema borî-tê (Konjunktiv Imperfekt) (ez biketama)

3. Dema borî-tê egerî (Konditional 1) (ezê biketama)

4. Dema borî-niha (Konjunktiv Perfekt) (ez ketibim)

5. Dema borî (Konjunktiv Plusquamperfekt) (ez ketibiwama)

6. Dema borî egerî (Konditional 2) (ezê ketibûma).

1. Dema niha-tê (Konjunktiv Präsens)

(Bila) ez bikevim, dass ich falle

…….. tu bikevî, dass du fallest

…….. ew bikeve, dass er felle

…….. em bikevin, dass wir fallen

…….. hûn bikevin, dass ihr fallet

…….. ew bikevin, dass sie fallen.

(Bila) ez bibînim, dass ich sehe

…….. tu bibînî, dass du sehest

…….. ew bibîne, dass er sehe

…….. em bibînin, dass wir sehen

…….. hûn bibînin, dass ihr sehet

…….. ew bibînin, dass sie sehen. (S.143)

2. Dema borî-tê (Konjunktiv Imperfekt)

(Bila) ez biketama, dass ich fiele

(Bila) tu biketayî, dass du fielst

(Bila) ew bikata, dass er, sie, es file

(Bila) em biketana, dass wir fielen

(Bila) hûn biketana, dass ihr fielet

(Bila) ew biketana, dass sie fielen (S. 124)

3. Dema borî-tê egerî (Konditional 1)

Ezê biketama ich wäre gefallen

Tuyê biketayî du wärst gefallen

Ewê biketa er, sie,es wäre gefallen

Emê biketana wir wären gefallen

Hûnê biketana ihr wärt gefallen

Ewê biketana sie wären gefallen. (S.125) Ezê bibeziyama (127)

4. Dema borî-niha (Konjunktiv Perfekt)

(Bila) Ez ketibim, dass ich gefallen sei

……. Tu ketibî , dass du gefallen seist

…….. Ew ketibe, dass er, sie, es gefallen sei

……. Em ketibin, dass wir gefallen seien

……. Hûn ketibin, dass ihr gefallen seiet

……. Ew ketibin, dass sie gefallen seien. (S.138)

5. Dema borî (Konjunktiv Plusquampefekt)

(Bila) Ez ketibiwama, dass ich gefallen wäre

…….. Tu ketibiwayî, dass du gefallen wärest

…….. Ew ketibiwa, dass er, gefallen wäre

…….. Em ketibiwana, dass wir gefallen wären

…….. Hûn ketibiwana, dass ihr gefallen wäret

…….. Ew ketibiwana, dass sie gefallen wären. (S.138)

* Pênasîna têrmînan :

Berlêker : pêşgir; pêşdan; Präfix

Rdb : bingeha dema borî

Rdn : bingeha dema niha

Konditional : forma egerî (şertî)

Konyonktîv : forma daxwaz; şîyan; raweya bilanî …

Navgir : ew tîpa peyvan bi hev ve girêdide

Pareng : partizip

Paşgir : paşdanî; Suffix

Rawe : Modus (latînî); Aussageform; (elmanî) mode (fr. en.), sîxe (erebî.)

Sxêma : pilan; mîna

Têrmîn : terminus; musteleh (erebî).

Dewarên kedî û kovî di kurdî de

Dr. Hussein Habasch, E-mail:HusseinHabasch@gmx.de,

http://www.dr.habasch.wordpress.com

(Min ji zû de ev nivîsa ji mamosteyên zimanê kurdî re amadekir û ji wan hêjayan li Elmaniya pêşkeş kir, bi hêviya ku dibe, ku ew ji kesine din re havildar (sûdmend) be).

Bo amadekirina vê lîstê min giraniya mezin da ser erşîva xwe ya ku bi salan ez di biwara Handa kurdî de dixebitim, lê jêderên haviltir ji vê babetê re mi evên li jêr rêzkiri bi kar anîn:

Ansîklopediya Zarokan, Weşanxana APECê, Danmark 2004
Eladîn Sicadî, Desstûr we Ferhengî Zimanî Kurdî- Erebî – Farsî, 1962, Bexda
Erşîva min
Ezîz Reşîd Akreyî, Rêbera sêzimanî, Kurdî, Erebî, English, Hapa 1. 1980
Giyoyî Mukriyanî, Kolke Zêrrîne, Kurdî, Farsî, Erebî, Frensî u înglîzî, Hewlêr, Hapa duwemîn, 1966
Belavoka Kurmancî, h. 8, 1991, h. 10, 1992, h. 31, 2003, Entituya Kurdî ya Parîsê
Dr. Yasîn Zîbarî, Zimanê Kurdî (Pez û Willlax), kovara Beyan, h. 185, 2000, Bexda.
Û jibilî Ferhengên Kurdî – Kurdî û yên Kurdî – Biyanî.

Min peyva Dewar di vê navnîşê (lîstê) de bi kar anî û ew bi wateya: Wills, Mallat, Ajall (ajell); giyanliber; zînewer e. Di heşt Ferhengên kurdî de yên min temaşe kirine, ew wê we dinasînin û di dudiyên kurmanciya başûr de û bi wateya kon; xêfet jî hatiye.

(Ajal; malat) li ba (ES r.86) bi wateya dewarên bi pê dehrin tê

Dewarên kedî û kûv:

Ask (asik) e. Antilope, e. Gazelle

Beran, ji pezê sipî ye. r. Widder

Beranê tovî : beranê xesandî

Li Çiyayê Kurmênc bi wî beranî re dibêjin: Mirêh;

ew hatiye xesandin, hiriya wî nabirin, zengilekî

mezin dikine stûyê wî, ew tim li ba kera şivên e.

Beranê qeyre; qird : Beranê dikeve pêşiya kerî

(Pezê sipî):

Yên nêr:

Berx, berxik (m,n), ta dibe salek

Kavir /m,n), yeksalî ye

Şeke, dusalî ye

Beran, sêsalî ye. Ta danzdesaliyê beran e.

Piştî şeşsaliyê mêrantiya wî qels dibe.

(Pezê sipî):

Yên mê:

Berx, berxik (m,n), ta dibe yeksalî

Kaviremê, yeksalî ye

Berdîl, dusalî ye

Merr, sêsalî ye

Merra çarsalî ta dibe merra dazdesalî.

Bêjeya Mî, Mîh (merr) diyare li Başûrê Kurdistanê

bi kar naye; sorî ji bi mîyê re dibêjin: Merr.

Beraz. s. Schwein

Berazokê derya. (H.H) s. Meerschweinchen

Berazkovî. s.Wildschwein

Bergîr (bargîr)

Bizin; tiştuîr; gûskeza (E.A 62). e. Ziege

(Pezê Reş):

Yên nêr:

Kar, karik (bêçî E.A.62), jiya wî salek e

Kuîr, dusalî ye

Seyîs, sêsalî ye

Nêrî, çarsalî ye

Hogiş, dema ew dibe heft salî.

(E. A. Gûskê nêr jî nivisiye 62)

Yên mê:

Kar; karik mê û nêr jî tê bi kar anîn

Gîskemê, yeksalî ye

Tiştuîre, dusalî ye, di wê jîyê de tê nêrî

Bizintiştuîr, sêsalî ye; piştî zayînê,

Bizin heta dazdesaliyê dizê û ew bi her salek zayînê tê navandin, çawa mina:

Bizna sêkarkî

Bizina çarkarkî … (Ji benda Dr. Y. Zîbarî)

Bocî; bocîk: kûçikê mûgustêlkî. r. Pudel

Canî. s. Fohlen

Cêwrik; tûle: çêlkê kûçkan

Canega; Conega, dusalî ye

Çeqel m. Schakal

Çêl; çêlek; mange, ji sala sisiyê de ye. e. Kuh

Dêl; dêlik. e. Hündin

Dêlegur; dêlgur. e. Wölfin

Dînasaur. r. Dinosaurier

Elok; şamî; hulî; eloşîş; mirîşka misirê. r. Truthahn

Eylo. r. Adler

Fîl. r. Elefant

Ga, ji sêsaliyê de û ta dimire. r. Ochse; r. Stier; r. Bulle

Gakûvî.

Gakûviyê Bakur. r. Elch

Gamasî; hût. r. Walfisch

Gamêş; medek e. Büffelkuh

Kelgamêş; kel. r. Büffel

Pelax, yeksalî ye

Kaçax, dusalî ye

Kelîçe; gedek, sêsalî ye

Berkele, gamêşa sêsalî ye

Çaregize, gamêşê çarsalî ye

Pêwere, gamêşa çarsalî ye (EA.63-64)

Golik, ta salekê ye. s. Kalb

Golkemê, yeksalî ye

Gur. e. Wolf

Gurêx. r. Schäferhund

Hamster. s. Hamster

Heftar (keftar; kemtiyar) e. Hyäne

Hesp. s. Pferd (bo agahdariyên bêtir binire: Kurmanci, hej, 9, 1991)

Hespê avî

Hespikê derya. (H.H) Seepferdchen

Hêstir; qatir, qantir s. Maultier; m. Maulesel

Hêştir r. Kamel

Hêştirên yekmilik

Hêştirên dumilik

Hêştirmel. (balinde ye, nafire, bezok e) s. Strauss

Hirç; hurç. r. Bär

Hirçê sipî. r. Eisbär

Jûjî. r. Igel

Kangurû. s. Känguruh

Kar; karik. s. Zicklein; s. Zickel

Karxezal, çêlkên pezkûviyan

Kelgamêş; kel. r. Büffel

Ker. r. Esel

Kevroşk; kêvroşk; kêrgî. m. Hase;

Kevroşka kedî. S. Kaninchen

Kerkeden. s. Nashorn

Koremiş; xult. r. Maulwurf

Kurebeşk. s. Dachs

Kuçik; kwîçik; se; seg. r. Hund

Kûsî. e. Schildkröte

Leopard. r. Leopard

Mallos, beraza mê ye

Mange, çêl; çêlek

Medek. e. Büffelkuh

Meymûn; qird; kwînsork. a. Affe

Mişk. e. Maus

Moçe: hêstira mê; qantira mê (EA.64)

Nogin. golika dusalî ye

Pez (bizin û mî). (e. Ziege s. Schaf)

Pezkûvî. r. Hirsch

Piling. r. Tiger

Pisî; pisîk; pişîle. e. Katze

Qaz e. Ganz

Rovî. r. Fuchs

Sivore; simore. s. Eichhörnchen

Sivoreya avî. r. Otter

Şepal; werşek. r. Gepard

Şêr. r. Löwe

Tajî. r. Windhund

Tûle; cêwrik.

Şûr, cureyekî xezala ye. r. Reh

Werşêk (EA. r. 67); şepal. r. Gepard

Xirnik : çêlikên kevroşkan (Kurmancî 10)

Zurafe; canîdeve (EA. r.64); wuştirmix (GM.178) e. Giraffe.

Li ber pencerekê li ser Sûra Amedê. Foto ji erşîva nivîsevan.

Poetry without Borders, Worlds Best Poems

POETRY WITHOUT BORDERS, World’s Best Poems

76 Poems in Hindi & English translation

Edition and Hindi translations by Jyotirmaya Thakur

English translations by Germain Droogenbroodt and Stanley Barkan.

Poems by Claribel Alegría, Nicaragua; Manolis Aligizakis, Crete; María Auxiliadora Álvarez,
Venezuela; Rose Ausländer, Bukovina; Luca Benissa, Italy; Bengt Berg, Sweden; Francisco
Brines, Spain; Sultan Catto, Turkey-USA; Paul Celan, Bukovina; Lidia Chiarelli, Italy; Ion
Deaconescu, Romania; Eugénio de Andrade, Portugal; Rabia Djelti, Algeria; Germain
Droogenbroodt, Belgium-Spain; Carlos Drummond de Andrade, Brazil; Farough Farrokhzad,
Iran; Alaida Foppa, Spain-Guatemala; Emad Fouad, Egypt; Antonio García Velasco, Spain; Liviu
Gaftea, Romania; Duan Guang, China; Stefán Hördur Gímsson, Iceland, Hussein Habasch,
Kurdistan; Miguel Hernández, Spain; Ivan Hristov, Bulgaria; Anna Keiko, China; Carolyn Mary
Kleefeld, USA; Olly Komenda-Soentgerath, Czech Republic; Gueorgui Konstantinov, Bulgaria;
Günter Kunert, Germany; Reiner Kunze, Germany; Friederike Mayröcker, Austria; Victoria
Milescu, Romania; Chryssa Nikolakis, Greece; Maria Nivea Zagarella, Sicily; Henrik Nordbrandt,
Denmark; Gheorghe Pãun, Romania; Paula Romanescu, Romania; Gabriel Rosenstock, Ireland;
Paolo Rufilli, Italia; Jyotirmaya Thakur, India-UK; Udayan Thakker, India; Ilse Tielsch, Austria;
Miguel Alejandro Valerio, República Dominicana; Paolo Valesio, Italy; Angela Valle, Honduras;
William Zhou, China.

Published by Clever Fox Publishing, Chennai. Bengalor

husseinhabasch@gmx.de

Newroza (Nûroja) we pîroz be

Newroza (Nûroja) we ya 2722 pîroz be. Bextewer bin.

Frohes kurdisches newes Jahr 2722 am 21. März. Sei glücklich

Happy Kurdish New Year 2722. Be Happy.