Ji Hawara pîroz

Ji Hawara Pîroz

Ez bextwerbûm, ku min lêgerîna doktora li ser kovara HAWARA PÎROZ kir û ew wergerand kurdî û niha çapa sisîyê amadedikim. Nizanim çiqas hayên xwandevan û nivîsevanên me ji naveroka wê hene, lê ewê ew berhema ne xwandibe û mifa jê wernegirti be, wî pir zîyan li xwe kiriye. Min xwest van çend rêzan ji strana Kêre raberî xwandevan bikim, ku min raya xwe li ser wê di destêka salên 1980-1981ê de dayî:

Di hejmara 24ê de, di bin quncê „Stranên cihê Botan“ de, sê berhemên giranbiha, Kêre, Rêdûr û Memok tên weşandin. Bi naverokên xwe ew li ser evîn û suriştê ne. Piştî keç di destpêka Kêreyê de çêlî hawîrdorê dike, bi van teşbihina jî xwe dinasîne:

         Dilikî min bi heyhêr e    

         Çehvê min yek heyv e, yek stêr e

         Memikên min yek mizgeft e, yek dêr e

         Du kehnî navbeyna sîng û berê min der bîne

         Yek Rûsor, yê dî Spîpêl e

         Heçî nexweşê ev heft sal bî

         Ser pişta xwe ranebî

         Firkê jê vexwê, roj bi roj ber bi xêr e. (205.7)

   Berhemek weha, bi vî rengî û tenê di nav rûpelên Hawarê de bimîne, ziyaneke mezin e ji afirandina kurdî û ji a cîhanî re. Divê şakarên we bi hemî zimanan bêne belavkirin, ew samanên giyaniya mirovatiyê ne. (r.155-156)

Dr. phil. Husên Hebeş

Werbeanzeigen

Nanbijêr

Di 24.03.2019 de min nan biraşt – vê yekê rehmetîya dêka min anî bîra min, cara yekê min bi wê re nan biraşt– . Me sêlek kirî û nanê sêlê xwar û li xizman belavkir. Nîyaza min ji nivîsa van çend rêzan ew e, ku peyveke nû di nav zimanê kurdî keve, ango peyva „Nanbijêr“ çawa cîyok ji nanpêj û nanpij re.

Nanbijêr, ji nan û bijêr peydabûye. -bijêr reha dema niha (rdn) ya biraştinê ye. Di kurdî de mera kane ji rdn peyvine nû peydabike yan pêkbîne.

Di wê  rojê de nêzîla katijmêrekê ez bûm nabijêr, nanpêj, nanpij, eger jinek bi nanbiraştinê li şûna mêrekî rabe, wê bibe, nanbijêra, nanpêja, nanpija malê. Li vir nanbijêr wek navdêrine din, mîna dost, heval, mamoste di kurmancî de bona mê û nêr bikartên, dostê te, dosta te.

Nanbijêr ji alîyê zanistîya zimên ve wek li jor tomarbûye rast hatîye ravekirin û di warê jikuhatin û dempeydabûnê de (etmology) divê roja 24.03.2019 rojbûna wê be. Eger kesekî din ev peyva weha bikaranîbe –lê min nedîtîye-, wê demê mera kane rojbûnê biguhêze. Peydabîna peyvekê di çi demê de dibe hêmanneke etymology û hêmana dudiyê beramhevkirina peyva biraştin an rdn –bjêr bi zimanên îranîya kevn û yên hevdem re bike.

Ta mera hîn bi rastîyeke zanistî din gîhne, divê mera li dîroka peydabûna pîtên –j û –ş jî bikole.

Di kurdî de nabê mera bibêje ev peyva heye an tune ye, Kurdistan mezin û fere ye, mixabin hîn hemî peyvegencîneya kurdî bi hemî zarav û devokan nehatîye komkirin, eger rojekê serketineke weha peydabibe, wê katê zimanê me wê hîn dewlemenditir bibe.

Spas bo wan rêzdarên li ser vê mijadê di Facebookê de nivisîne.

25.3.2019

Dr. phil. Husên Hebeş

Efrin 2

Efrîn, em te di nav çingên berberên sedsala 21ê de nahêlên, yan jîyana me bi hevra, yan mirina me bi hevra. Va bû salek tu hatîyî dagîrkirin ji alîyên erdoganên tirkî û îslamîyên daîşî ve. Bi wê bûneyê helbesta Efrîn 2 bi kurdî û bi wergerên elmanî, îngilîzî, rûsî û îtalî belavdikim.

18.03.2019
Husên Hebeş

Efrîn 2

Efrîn
dêya min
birînên te ji kwîranîyê kwîrtir in
êşên te ji pelên heyşdeh Mîlyon
darên te yî zêtwînê pirtir in
jin û keçên te tên talankirin

Efrîn
zaroyên te di van şevên xwînî de
di hemêza sermê de dixewin
memkên birçîtîyê dimijin
dinalin ji ber birînan

Efrîn
çiqas dêyên jîndar nîvmirî
ji ber azaran rojê çend caran dimirin

Efrîn
tu yekemîn mînaya berxwedan
û evînê yî li vê dunyayê

Efrîn
dêya min
mirovatî ji te re
di van rojên perjengên te de
dareke hişk e
li bîyabana mitalê ye

19.3.2018

Afrin 2

Afrin
meine Mutter
deine Wunden sind tiefer als die Tiefe
deine Schmerzen sind mehr als die Blätter
achtzehn Millionen deiner Olivenbäume
deine Frauen und Mädchen werden vergewaltigt

Afrin
deine Kinder in diesen blutigen Nächten
schlafen in der Umarmung der Kälte
sie saugen an der Brust des Hungers
sie ächzen über der Qual der Wunden

Afrin
wie viele halbgetötete Mütter sterben
täglich mehrere Male vor Schmerzen

Afrin
du bist das Symbol des Widerstands
und der Liebe in dieser Welt

Afrin
meine Mutter
für dich ist die Menschheit
in deinen tragischen Tagen
ein trockener Baum
in der Wüste des Denkens

19.3.2018

Afrin 2

Afrin
my mother
your wounds are deeper than the depth
your pain is more than the leaves
eighteen million of your olive trees
your women and girls are being raped

Afrin
your children in those bloody nights
they are embraced by the cold
they suck on the breasts of hunger
they groan over the torture of wounds

Afrin
how many half-dead mothers are dying
in pain several times a day

Afrin
you are the symbol of resistance
and of love in this world

Afrin
my mother
humanity for you
in your tragic days
is a dry tree
in the desert of thought

Африн 2

Африн
мать моя
твои раны глубже глубин глубоких
дрожь от боли твоей сильней
чем от листьев 18 миллионов
оливковых деревьев твоих
женщин и девочек твоих насилуют

Африн
твои дети в кровавых ночах
спят в обнимку с холодом
они сосут грудь голода

Африн
сколько полумертвых твоих матерей
умирают от боли каждый день несколько раз

Африн
ты стал символом сопротивления
и любви на этом свете

Африн
мать моя
человечество для тебя
в эти трагичные дни
высохшее дерево
в пустыне мысли

Бонн 19.3.2018

Хуссейн Хабаш

Русский перевод Agnes Gossen-Giesbrecht

Afrin 2

Afrin
madre mia
le tue ferite sono più profonde del profondo
il tuo dolore geme più delle foglie
dei diciotto milioni di alberi d’ulivo
le tue donne e le tue giovani vengono violate

Afrin
i tuoi figli in quelle notti di sangue
inerti nell’abbraccio freddo
succhiano da seni che non sfamano
gemono per la tortura delle ferite

Afrin
quante madri spezzate dal dolore
muoiono più volte al giorno

Afrin
tu sei il simbolo della resistenza
e dell’amore in questo mondo

Afrin
madre mia
l’umanità per te
in queste tragiche giornate
è un albero inaridito
nel deserto del pensiero

Italian translation by Paola Pennecchi and Dana de Luca

Van dengbêjan: Şîyar û Dijwar biparêzin

Bi istirana xwe „Teyrikê xurbetê“ Şîyar û Dijwar ez birim nav bobelatên Efrîn, Şingal, Kerkûk û bajarên Rojhilatê ku qehremanên me li wir tên bidarvekirin.

Wan weha diawazand:
….
Her dimeşin hev ferman li pê me tê / em natirsin ji tang û topên dewletê/.
Xwîn diherike wek ava kanîyê / xort gihane wa wê herine pêş.
Li Îranê, li Îraqê, li Sûrîyê, li Tirkîyê / gelê kurd li nav xwe nekin xayîntîyê…

Divê her kurdekî dilsoz vê istiranê bibîhse û liezber bike. Vê berhemê ez giryandim, min nikanî firavîn temambikira û xwarin li Gêlasê jî herimand, di rewşên weha de ez ji malê derdikevim, xwe digîhnim nav darên dormalê, kes girî û hiskînkîyên min li wir nabîhse.

02.03.2019

Her di vê rojê de jî hunermendê jêhatî û dostê nêzîk Yehya Silo karîkatorek di Facebookê de belavkirî bi bûneya şikestina Daîşê li Sûrîya erebî û di roja 01.03.2019an de Daîşên Erdogan Efrîna dagîrkirî wek mîrnişîneke (îmareteke) îslamî ragihandin.
Kurd her di xîyaneta gelê kurd û di xizmetkirina dijminan de pêşda diçin. Ev reştirîn serdem e ji dîroka me kurdan.
Weha ye jî rastîya fîlosofîya jîyan û suriştê; piştî reşantîyê tim ronahî ye.

Bonn, 03.03.2019
Husên Hebeş

An Epiphany for the Soul

In two languages that bridge the waters from Kurdistan to the English-speaking world, Hussein Habasch presents his view of what it means to be a Human. The words tear at the skin and sinew of the reader towards an epiphany for the soul that is both too beautiful for words and, at the same time, a modern searing revelation of the state of Man.

How it is possible, after a century of genocides to still write poetry, to still endeavor to epitomize what it is to be Human after such a dehumanizing period?

We find in Habash’s poetry some glimmers of what is truly beautiful in being Human.

Reading Afrin and the Creature that used to be Called Human Being, one comes away with a sense of the necessity of being reborn in beauty and sanctity to truly become Human.

—Stanley H. Barkan (Poet, Publisher, USA)

Xavêhatina xudatîyê bona can

Bi du zimanan, ku pireyek e di navbera Kurdistanê û cîhana xwandevanên înglîzîaxêv de, Husên Hebeş dîtina xwe li ser maka mirov dinimîne. Peyv pêst û rehên xwandevanan diçirînin bi hindava xavêhatina xudatîyê di canê mirov de û her di wê katê de jî ew peyvina ewna ciwan, siruşdar û sojindar in ji helwesta mirov re. Çawa weha şîyandibe piştî sedsala mehfkirina gelina û hîn helbest li ser wê mijadê bên afirandin û pirs bê dayîn, çima mirov bûye sedema bêmirovatîya vê serdemê! Di helbestên Hebeş de em rastî, ronahî û bedewtîyê tên, ku ji bona çî mera mirov e

Kî Efrîn û canberê bi mirov hatîye navandin bixwîne, hizrek li cem peydadibe, ku pêwîste mera ji nû ve ji dayîka xwe bibe, ta mera bibe mirovê rast li vê jîyana ciwan û pîroz.

Stanley H. Barkan (Helbestvan, belavkar, USA)

Epiphanie für die Seele

In zwei Sprachen, die eine Brücke schlagen von Kurdistan zur englisch-sprechenden Welt präsentiert Hussein Habasch seine Auffassung davon, was es bedeutet, ein menschliches Wesen zu sein. Die Worte zerren an der Haut und an den Sehnen des Lesers in Richtung auf eine Epiphanie für die Seele, die gleichzeitig zu schön ist für Worte und eine zeitgenössische Offenbarung bezüglich des Zustandes des Menschen. Wie ist es möglich nach einem Jahrhundert der Völkermorde immer noch Poesie zu schreiben, immer noch danach zu streben auf den Punkt zu bringen, was es heißt Mensch zu sein nach einer solch entmenschlichenden Epoche. In Habaschs Poem entdecken wir das Aufleuchten des Wahrhaft Schönen zu sein.

Wer Afrin und das Lebewesen, das Mensch genannt wurde liest, erfährt den Sinn der Notwendigkeit neugeboren zu werden in der Schönheit und Heiligkeit und wahrhaft Mensch zu werden.

Stanley H. Barkan, (Übersetzung: Rainer Maria Gassen)

Radyoya WDR5 li ser pirtûka „Efrîn û canberê bi mirov hatîye navandin“.

Rojnamevana elman Cornelia Schäfer nivîseke pirjanirî; hevpeyvînî, rêportajî û portrêtî dehdeqeyî li ser pirtêka li jor navhatî amadekir û di roja 14.01.2014 de hate weşandin.

Ez li wê bawerê bûm, ku ezê katjmêra weşanê bizanibim, lê tu deng ne rojnamevanê û ne ji rêdeksîyonê nehatin. Piştî deh rojan dostekî elman têlêfonkir û got min programeke serketî li ser te û pirtîka te ya nû bihîst. Ez şabûm, ku ew belavbûye. Min mailek ji Cornelia re şand û berisv di roja 04.02.2019 de hat û „Link“ ji min re şand. Min ew çend caran guhdarkir, jiberku ew bi profêsyonalî hatiye afirandin û bi xwe jî serketineke ji Efrîna dagîrkirî re.

Kî ji xwandevanên van rêzan bixwaze wê berhemê guhdarbike, ezê jê re mailbikim, eger maila xwe bişîne. Program bi piranî bi elmanî ye, çend kurte rêzehlebest bi kurdî jî hene.

Bonn, 06.02.2019

Husên Hebeş                     mail:husseinhabasch@gmx.de

Die Lage der Kurden in Afrin

Afrin wird jetzt von Barbarei des 21. Jahrhunderts beherrscht. Mehr als 70% der Einwohner Afrins können nicht in ihre Häuser zurückkehren, 30% der verbleibenden Einwohner leiden unter der Grausamkeit des türkischen Militärs und ihrer islamistischen Mörderorganisationen. Sie behandeln die Kurden als ungläubige Moslems, sie töten, plündern und vertreiben die Kurden von ihren Häusern und sogar dort leben … Ich kann manchmal die Nachrichten nicht lesen, weil sie so schrecklich sind und man denkt, wie die Menschen so wild sein können!! Ich könnte mir in meinem Leben niemals vorstellen, dass der erste Feind der Kurden, der türkische Präsident, voller Hass auf die Kurden ist, das ist die wahre Realität der Kurden in Afrin und der Umgebung. Es wird keinen Frieden zwischen den Türken und Kurden geben, denn die türkischen Behörden glauben nur an die Vernichtung der Kurden. Daher ist es unsere traurige Wahrheit bei den türkischen Kolonialisten.

Verzeihen Sie mir diesen traurigen Brief an einem sonnigen Sonntag im Januar 2019

Nach 40 Jahren habe ich ein Bild von meinem Dorf auf Facebook gesehen, das war vor dem Einmarsch der türkischen Militärs in Afrin, aber ich weiß nicht, wie es jetzt aussieht.

Gendê min Çeqmaqa Çwîçik, Efrin, Kurdistan, Mein dorf, Tschakamak tchwitchk, Afrin, Kurdistan, My village, Chakamaka Tchwitchk, Afrin, Kurdistan, Моя деревня, Чакамака Чучк, Африн, Курдистан.

Li alîyê rastê çîyayî Bilêl e, li tepela wî mera kane bi xudêyan re bipeyive. Auf der rechten Seite ist der Berg Blel, auf dessen Spitze man mit den öttern sprechen kann. On the right side is the mountain Blel, on its top you can talk to the gods. С правой стороны находится гора Блeл, на ее вершине можно поговорить с богами.

Gendê min Çeqmaqa Çwîçik, Efrin, Kurdistan, Mein dorf, Tschakamak tchwitchk, Afrin, Kurdistan, My village, Chakamaka Tchwitchk, Afrin, Kurdistan, Моя деревня, Чакамака Чучк, Африн, Курдистан